2.5 Akreditif

 

 

Akreditif, ithalatçının talebi üzerine bir bankanın, zamanında ve doğru biçimde gerekli evrakların kendisine ibrazı halinde mal bedelini ihracatçıya ödeyeceğine dair vermiş olduğu yazılı taahhüt olarak tanımlanabilir.

 

İhracatçı açısından paranın alınacağına dair bir güvence olan akreditif, aynı zamanda ithalatçı açısından da malın ve ona ilişkin evrakların eline geçmesini temin eden bir garantiyi içermektedir.

 

Bu durumda akreditife ihracatçı ile ithalatçının yanı sıra belli bankaların da aracılığı gündeme gelmektedir.

Akreditifler için bkz.ICC-500 sayılı bülten (vesikalı krediler için yeknesak teamüller ve uygulamalar)

 

 

 

 

2.5.1 Akreditifte Taraflar

 

Amir (applicant - ithalatçı )

Amir banka (opening or issuing bank)

Lehdar (beneficiary -İhracatçı)

Aracı banka (Correspondent Bank /intermediary bank)

Confirming Bank (Teyit Bankası)

Advising Bank (İhbar Bankası)

Negotiation Bank (İştira Bankası)

Reimbursing Bank (Rambursman Bankası)

 

 

 

2.5.2 Akreditifin İşleyiş Şekli

 

İthalatçı, ülkesindeki bir bankaya ihracatçı lehine akreditif açma talimatı verir.

Amir banka, ya doğrudan ihracatçıya ya da ihracatçının ülkesindeki bir bankaya akreditif metnini yollar.

İhracatçı akreditif metnindeki şartlar gereğince malları yükleyip istenen belgeleri bankası kanalıyla amir bankaya gönderir.

Akreditifin türüne göre ihracatçı parayı tahsil eder.

İthalatçı, bankalar aracılığıyla kendisine ulaşan belgeleri ödemeyi yaparak (akreditifin türüne göre) teslim alır.

İthalatçı bankadan aldığı belgeler doğrultusunda ülkesine ulaşan malların gümrükleme ve ithalat işlemlerini yapar ve mallarını alır.

 

 

 

2.5.3 Akreditif Metni (Küşad) ve İnceleme Esasları

 

Date of Issue: Akreditifin Açıldığı Tarih

Expiry Date And Place: Akreditif Vadesi ve Yeri

Form of Document: Akreditif Türü

Document Number: Akreditif Numarası

Applicant: İthalatçı

Beneficiary: İhracatçı

Amount: Akreditif Tutarı

Available with/by: İthalatçının Bankası

Payment (Credit Available) Akreditifin Ödeme Koşulları (by sight payment veya by acceptance)

Partial Shipment: Kısmi Yüklemeye Müsait Olup Olmadığı

Transshipment: Aktarmaya İzin Verip Vermediği

Loading: Yükleme Yeri

For Transport to: Boşaltma Yeri

Latest Date of Shipment: Son Yükleme Tarihi

Description of Goods: Mal Tanımı

Documents Required: İstenen Evrak

Additional Condition: Ek Şartlar

Details of Charges: Akreditif Masrafları

Presentation Period: Belgelerin Bankaya İtiraz Süresi

Confirmation: Akreditifin Teyidiyle Alakalı Bölüm

 

 

 

2.5.4 Akreditif Çeşitleri

 

 

Kullanım sahalarına göre  

Commercial L/C: Dış ticaret işlemlerinde kullanılan akreditiflerdir.  

Clean L/C: Hizmet alım-satım işlemlerinde düzenlenen ve vesaik düzenleme şartı aranmayan akreditiflerdir.

Taahhütten dönmeye göre   

Revocable L/C (Dönülebilir Akreditif - Kabil-İ Rücu): İthalatçının, ihracatçıya herhangi bir ön bildirimde bulunmadan açmış olduğu akreditiften dönebilmesine imkân tanıyan akreditif türüdür.

Irrevocable L/C (Dönülmez Akreditif - Gayr-I Kabil-İ Rücu): İthalatçının açmış olduğu akreditiften ihracatçının haberi olmadan kesinlikle vazgeçemeyeceği, şartlardan dönemeyeceği akreditif türüdür.

Ödeme sorumluluğu yönünden

Confirmed L/C (Teyitli Akreditif): İhracatçının bankasının ilgili vesaik kendisine ibraz edildiği takdirde akreditif meblağını ödeyeceğini, yani akreditife taraf olarak mal bedeline garanti verdiğini belgeleyen akreditif türüdür.

Uncorfirmed L/C (TEYİTSİZ AKREDİTİF): İhracatçının bankasının akreditifte sadece aracılık yapma yetkisinin olduğu, ilgili vesaikin kendisine ibrazı halinde mal bedelini (akreditif tutarını) amir bankadan almadan ihracatçıya ödeme yapmadığı, yani ödeme noktasında herhangi bir sorumluluk üstlenmediği akreditif türüdür.

Ödeme Şekli Yönünden

Sight L/C (Görüldüğünde Ödemeli Akreditif) Akreditif şartları gereğince ihracatçının hazırlayıp bankaya ibraz etmekle sorumlu olduğu belgeleri bankasına teslim ettiği anda akreditif tutarı olan meblağı tahsil ettiği akreditif türüdür. Piyasalarda peşin akreditif olarak da adlandırılır.   

Deferred L/C (Vadeli Akreditif): Akreditif tutarının belli bir vade sonunda ödeneceğinin kayda bağlandığı akreditif türüdür. Bu vade genellikle yükleme tarihinden başlatılmaktadır. Ancak bu hususun (vade başlangıç tarihinin) mutlaka akreditifte belirtilmesi gerekir.

Akreditife Limitin Kullanılması Yönünden

Fixed L/C (Adi Akreditif): Tek bir ticari ilişki için, yani bir kerelik bir mal alım - satım işlemi için açılan akreditiflerdir.

Revolving L/C (Rotatif Akreditif) Uzun süreli ticari ilişkilerde açılan akreditifin bir kerelik değil de, daha sonraki ticari işlemlerde de ek bir talimata veya bildirime gerek olmaksızın aynı şartlarda geçerli olduğu koşulunu içeren ve tekrar kullanıma imkân tanıyan akreditiflerdir.

 

Rotatif Akreditif Çeşitleri

Birinci Ayrım Noktası:

Miktarla Sınırlı: İhracatçı ile ithalatçı bir toplam tutar belirleyerek akreditif açarlar ve  bu tutar ihracatçının emrine hazır bulundurulur. İhracatçı sevk edeceği her malın bedelini, ek bir işlem veya emri beklemeksizin bankadan talep etme hakkına sahiptir. Akreditif tamamlanınca sona erer.

Zamanla Sınırlı: Bu tür rotatif akreditiflerde hem miktar, hem dönem belirlenir. Örneğin her ay belli miktarda malın 1 yıl boyunca gönderileceği kayda bağlanmış olabilir.

İkinci Ayrım Noktası:

Cumulative (Birikimli): Bir dönem içinde kullanılmayan miktar, yani yüklenmeyen mal miktarı, öbür döneme sarkar ve ihracatçı isterse bir sonraki dönemde bu miktarı da yükleyerek bankadan parayı tahsil eder.

Non-Cumulative (Birikimsiz): İhracatçı, bir dönem içinde yüklemediği veya eksik yüklediği mal miktarını  bir sonraki dönem içinde yükleme hakkına sahip değildir. Her dönem birbirinden bağımsız olarak düşünülmekte ve her dönem yüklenmesi gereken mal miktarı şartlar gereğince sadece ilgili dönemde yüklenebilmektedir.

 

Kullanış Şekline Göre

Transferable L/C Devredilebilir akreditifler (transferable letter of credit): Bir akreditifin lehdarı (ihracatçı) tarafından başka bir lehdara (ihracatçıya) devredilmesine imkân tanıyan akreditiflerdir.

Bir akreditifin devredilebilmesi için bu ibarenin mutlak akreditif metninde yer alması gerekir.

Devredilebilir nitelikteki akreditiflerin mutlaka dönülemez akreditif olması şarttır. Dönülebilir akreditifler devredilemezler.

Lehdar, akreditifin tamamını olduğu kadar, bir kısmını da devredebilir.

Lehdar, akreditif birden fazla kişiye de devredebilir. Böyle akreditiflere parçalanabilir (fractionable) akreditif adı verilir.

Devredilebilir Akreditiflerde Lehdar Aşağıdaki Değişiklikleri Yapabilir:

Akreditif tutarını azaltabilir

Malların birim fiyatını azaltabilir

Sigorta yüzdesini artırabilir

Akreditif süresini kısaltabilir

Malların teslim süresini kısaltabilir

İlk lehdar kendisini akreditif amiri olarak gösterebilir

 

Karşılıklı akreditifler, genellikle transit ticaret ile uğraşan veya komisyoncu niteliğinde iş yapan firmaların başvurduğu bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır.

 

 

2.5.5 Akreditif Açılış İşlemleri ve Dikkat Edilecek Hususlar

 

2.5.5.1 Akreditif Açılış İşlemi

 

İthalatçı, bankasına akreditif açılışı için aşağıdaki belgelerle birlikte müracaat eder:

  1. Dilekçe
  2. Akreditif Açma Teklif Mektubu
  3. Proforma Fatura (Fotokopi)

 

2.5.5.2 Amir Banka İle Ön Görüşme

 

 İthalatçılarımızın akreditifi açacakları banka ile bir ön görüşme yapmaları iki açıdan faydalı olacaktır:

 

 

2.5.5.3 Akreditif Açma Teklif Mektubu ve Hatırlatmalar